สัญลักษณ์ต่างๆ ของคริสตชนมีรูปลักษณ์และความหมายอย่างไรบ้าง ?
ถาม : อยากทราบเรื่องสัญลักษณ์ต่างๆ ของคริสเตียนและความหมายของแต่ละสัญลักษณ์
ตอบ : สัญลักษณ์ ที่เด่นๆ ของคริสเตียนมีดังนี้
ไม้กางเขน (Cross or Crucifix)
crossไม้กางเขน เป็นเครื่องมือประหารชีวิตนักโทษของคนในสมัยโบราณ เข้าใจว่าเริ่มใช้ตั้งแต่สมัยเปอร์เซีย และถ่ายทอดต่อมาในสมัยกรีกและโรมัน มักจะทำด้วยไม้ปักลงไปในดิน มีลักษณะรูปทรงเหมือนอักษรตัวที (T) หรือ ตัวเอ๊กซ์ (X) นักโทษจะถูกบังคับให้แบกกางเขนของตนเองเดินไป ตามทางที่จะไปยังจุดที่จะถูกตรึงซึ่งมักจะเป็นที่สาธารณะที่คนเดินผ่านไปมา จะมองเห็น และโดยทั่วไปบนไม้กางเขนจะมีการติดข้อความระบุความผิดของผู้ถูกประหาร การตรึงกางเขนนี้เป็นวิธีการที่ทำให้นักโทษตายอย่างทุกข์ทรมานอย่างช้าๆ นักโทษจะถูกอดอาหารอดน้ำ ถูกแสงแดดแผดเผาอยู่บนกางเขนนั้นหลายวันจนตายไป และถึงแม้ตายแล้วศพก็มักจะถูกปล่อยทิ้งไว้ต่อไป เรื่องที่พระเยซูคริสต์ยืนยันพระองค์ ว่าเป็นพระเมสสิยาห์แต่กลับถูกตรึงบนไม้กางเขนนี้ เป็นเรื่องที่คนยิวรับยากมาก เพราะผู้ที่ถูกตรึงนั้นคือผู้ที่ถูกสาปแช่งตามความเข้าใจของคนยิว คนยิวและคนต่างชาติที่ไม่เชื่อในพระเยซูคริสต์จึงถือว่าเรื่องการวายพระชนม์ ของพระองค์บนไม้กางเขนเพื่อไถ่บาปมนุษย์เป็นเรื่องโง่เขลา
แต่สำหรับคริสตชนแล้ว ไม้กางเขนได้กลายเป็นสัญลักษณ์สากลของความรอดจากบาปโดยทางพระเยซูคริสต์ โดยเน้นถึงการสิ้นพระชนม์ของพระองค์เพื่อชดใช้ความบาปผิดของมนุษย์ และการมีชีวิตใหม่ที่พระองค์ประทานให้
ปลา (Fish)
fishตั้งแต่ปี ค.ศ. 100 – ค.ศ. 313 การเป็นคริสตชน ถือเป็นการผิดกฎหมายอย่างร้ายแรงและมีโทษถึงตาย เพราะฉะนั้น คริสตชนจึงต้องระมัดระวังเพื่อไม่ให้ศัตรูจับได้ว่าตนเป็นผู้ที่ศรัทธาในพระ เยซูคริสต์ พวกเขาแยกแยะได้ว่าใครคือพวกเดียวกับเขาก็โดยสัญลักษณ์รูปปลาซึ่งเป็นเหมือน รหัสลับในหมู่คริสตชนด้วยกัน
สัญลักษณ์รูปปลามีที่มาจากตัวอักษรกรีก 5 ตัว คือ ΙΧΘΥΣ อ่านว่า “อิคตุส”แปลว่า “ปลา” ตัวอักษรกรีก 5 ตัวนี้ แต่ละตัวเป็นตัวแรกของคำกรีก 5 คำที่เกี่ยวข้องกับพระเยซูคือ
- Ι เป็นอักษรตัวแรกของพระนาม “ เยซู”
- Χ เป็นอักษรตัวแรกของคำว่า “คริสต์”
- Θ เป็นอักษรตัวแรกของคำว่า “พระ เจ้า”
- Υ เป็นอักษรตัวแรกของคำว่า “พระ บุตร”
- Σ เป็นอักษรตัว แรกของคำว่า “พระผู้ช่วยให้รอด”
ดังนั้น ΙΧΘΥΣ นอกจากแปลว่า “ปลา” แล้ว ยังมีความหมายในหมู่คริสตชนในศตวรรษแรกด้วยว่า “พระ เยซูคริสต์ พระบุตรของพระเจ้า พระผู้ช่วยให้รอด”
นกพิราบ (Dove)
birdในพระกิตติคุณ ทั้งสี่เล่ม (พระธรรมมัทธิว มาระโก ลูกา และ ยอห์น) บันทึกว่าหลังจากพระเยซูทรงรับบัพติศมาแล้ว พระวิญญาณของพระเจ้าได้เสด็จลงมาบนพระองค์ พระวิญญาณนั้นมีรูปพรรณสัณฐานดุจนกพิราบ
ดังนั้นนกพิราบจึงถูกนำมาใช้เป็นสัญลักษณ์ของพระวิญญาณบริสุทธิ์(หรือพระ จิต) ผู้ทรงสภาพของพระเจ้าอย่างสมบูรณ์ ผู้ที่เชื่อและวางใจในพระเยซูคริสต์ พระวิญญาณบริสุทธิ์จะสถิตอยู่กับผู้นั้น พระองค์ทรงเป็นผู้ช่วยเหลือและนำทางในการดำเนินชีวิตของเขา เป็นผู้ดลใจให้เขาระลึกถึงและเข้าใจคำสอนของพระเยซูคริสต์ และเป็นผู้อธิษฐานแทนเขาเมื่อเขาอยู่ในสภาพที่ไม่รู้ว่าจะอธิษฐานอย่างไร
เถาองุ่น (Vine)
ในพระธรรมยอห์นบทที่ 15 พระเยซูคริสต์ได้เปรียบความสัมพันธ์ ระหว่างพระองค์กับเหล่าสาวกกับเรื่องราวของเถาองุ่น ซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองของประเทศอิสราเอล ทำให้ผู้ฟังเห็นภาพและเกิดความเข้าใจได้ง่าย โดยพระองค์เปรียบพระองค์เองเสมือนเถาองุ่น ส่วนเหล่าสาวกเปรียบเสมือนกิ่งหรือแขนง ซึ่งกิ่งและแขนงจะไม่สามารถแตกกิ่งก้านเกิดดอกออกผลเองได้ ถ้าไม่ได้ติดอยู่กับเถา
ฉันใดก็ฉันนั้น ชีวิตคริสตชนก็จะเกิดผลไม่ได้หากไม่ติดสนิทกับพระเยซูคริสต์โดยความเชื่อและ การประพฤติตามพระวจนะ
ขนมปังไร้เชื้อ (Unleavened Bread)
breadขนมปังเป็นอาหาร หลักของชาวยิว ในขณะที่ขนมปังไร้เชื้อเป็นสิ่งที่คนยิวใช้ในเทศกาลปัสกา หรือ Passover (เทศกาลที่ชาวยิว ระลึกถึงการช่วยเหลือของพระเจ้าในการนำพวกเขาออกจากประเทศอียิปต์หลังจากการ เป็นทาส อยู่ถึง 400ปี)
พระเยซูได้ใช้ขนมปังไร้เชื้อเป็นสัญลักษณ์หมายถึงพระกายของพระองค์ที่จะต้อง “หัก” ซึ่งหมายถึงพระองค์จะ ต้องวายพระชนม์เพื่อไถ่บาปของมนุษย์ ดังนั้น ในพิธีมหาสนิทของนิกายโปรเตสแตนท์ หรือพิธีมิสซาของนิกายคาทอลิค จึงได้ใช้ขนมปังไร้เชื้อเป็นสัญลักษณ์เพื่อระลึกถึงการวายพระชนม์ของพระเยซู
เหล้าองุ่น (Wine)
wineเหล้าองุ่นเป็นเครื่องดื่มที่ใช้กัน ทั่วไปในแผ่นดินอิสราเอล จึงมีการกล่าวถึงทั้ง ในพันธสัญญาเดิมและพันธสัญญาใหม่ และพระเยซูคริสต์ใช้เหล้าองุ่นเป็นสัญลักษณ์เล็งถึงพระโลหิตของพระองค์ที่ ต้องหลั่งออกเพื่อชำระความบาปผิดของมนุษย์ ปัจจุบัน ในพิธีมหาสนิทของนิกายโปรเตสแตนท์ และพิธีมิสซาของนิกายคาทอลิก มีการใช้เหล้าองุ่นเป็นสัญลักษณ์เพื่อระลึกถึงพระโลหิตของพระองค์ ในขณะที่บางคริสตจักรหรือบางคณะนิกายอาจจะไม่ใช้เหล้าองุ่นในพิธีนี้ แต่ได้เลี่ยงมาใช้น้ำองุ่นแทน
ลูกแกะ (Lamb)
sheapในสมัยพันธสัญญาเดิม (ก่อนพระเยซูประสูติ) คนอิสราเอลจะต้องนำสัตว์มาเป็นเครื่องบูชาลบล้างความผิดบาปของตน และสัตว์ชนิดหนึ่งที่คนอิสราเอลนำมาถวายแก่พระเจ้าคือแกะ
นอกจากนี้ในเทศกาลเลี้ยงปัสกา คนอิสราเอลก็จะฆ่าลูกแกะเพื่อระลึกถึงวันที่พระเจ้าช่วยให้คนอิสราเอลพ้นจาก การเป็นทาสของอียิปต์ โดยในวันนั้นคนอิสราเอลจะต้องฆ่าลูกแกะและเอาเลือดมาทาที่วงกบประตู เพื่อทูตของพระเจ้าจะทราบว่าเขาเป็นประชากรของพระเจ้าและจะผ่านไปโดยละเว้น ไม่ฆ่าบุตรหัวปีของครอบครัวนั้น ส่วนบ้านใดที่ไม่มีเลือดทาที่วงกบประตูก็ต้องสูญเสียบุตรหัวปีไปในวันนั้น
อีกประการหนึ่ง ในวันที่พระเยซูคริสต์ถูกตรึงบนไม้กางเขน เป็นช่วงเวลาที่คนอิสราเอลถือเทศกาลปัสกา พระเยซูคริสต์จึงเปรียบเหมือนกับแกะปัสกาที่ได้ตายเพื่อให้มนุษย์พ้นจากบาป ทั้งโทษและอำนาจของมัน
น้ำ (Water)
waterในพันธสัญญาเดิม น้ำเป็นสิ่งที่ถูกใช้ในพิธีชำระตัวให้บริสุทธิ์ นอกจากนั้น คนยิวยังใช้น้ำในพิธีบัพติศมาของเขาสำหรับคนที่ต้องการเปลี่ยนมาถือศาสนายิว
ในพันธสัญญาใหม่ เราพบพิธีบัพติศมาของยอห์น (ผู้ที่เราเรียกว่า “ยอห์นผู้ให้บัพติศมา”) ใช้ น้ำเป็นเครื่องหมายของการกลับใจจากบาปและหันมาหาพระเจ้า และเล็งถึงการที่พระเจ้าทรงให้อภัยคนบาป นอกจากนี้ พระเยซูยังมีพระบัญชาให้คนที่เชื่อและวางใจในพระองค์รับบัพติศมาในพระนามพระ บิดา พระบุตร และพระวิญญาณบริสุทธิ์
บัพติศมาของคริสตชนมีความหมายถึงการเข้าส่วนในความตายของพระเยซูคริสต์และ การเป็นขึ้นมาจากความตายกับพระองค์เพื่อสำแดงชีวิตใหม่
- ศาสนาจารย์ ดร.เสรี หล่อกัณภัย
- ภาพ Horace Knowles