หลุมฝังศพของยาโคบอยู่ที่ เมืองเฮโบรนหรือเมืองเชเคมกันแน่?
เมื่ออ่านพระธรรมปฐมกาลบทที่ 49:29-32 เราจะเห็นว่าพระธรรมตอนนี้ระบุว่าที่ฝังศพของยาโคบอยู่ที่เฮโบรน แต่ในกิจการ 7:14-16 กลับบอกว่าอุโมงค์ฝังศพของยาโคบและบรรพบุรุษอื่นๆ อยู่ที่เมืองเชเคม และยังบอกว่าอุโมงค์นี้เป็นอุโมงค์ที่อับราฮัมซื้อมาจากบุตรของฮาโมร์ในเชเคม ซึ่งถ้าเราอ่านปฐมกาล 23:17-19 เราจะพบว่าอับราฮัมได้ซึ้อนากับถ้ำจากเอโฟรนในมัคเปลาห์ซึ่งอยู่หน้ามัมเร เพื่อเป็นที่ฝังศพของซาราห์ ส่วนยาโคบนั้นได้ซื้อที่นาในเชเคมจากบุตรของฮาโมร์ หลังจากที่กลับมาจากปัดดานอารัม (ปฐก.33:18-19) แต่ในพระคัมภีร์เดิมไม่ได้บอกว่ายาโคบซื้อมาเพื่อเป็นที่ฝังศพ อย่างไรก็ดีในพระธรรมโยชูวา 24:32 ได้บอกว่าคนอิสราเอลได้นำกระดูกของโยเซฟฝังไว้ที่เชเคมในส่วนที่ดินซึ่งยาโคบซื้อไว้จากบุตรหลานของฮาโมร์บิดาของเชเคม เมืองเชเคมจัดเป็นเมืองลี้ภัยเมืองหนึ่งที่อยู่ในเผ่าเอฟราอิมซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโยเซฟ ดังนั้นโยเซฟจึงถูกฝังไว้ในเชเคม และเป็นตามสัญญาที่ยาโคบได้ให้ไว้กับโยเซฟในปฐมกาล 48:22 “ยิ่งกว่านั้นอีก พ่อยกเชเคมที่พ่อยึดจากมือคนอาโมไรต์ ด้วยดาบและธนูของเรานั้นให้แก่เจ้า แทนที่จะให้พี่น้องของเจ้า”
ถึงแม้อับราฮัมไม่ได้เป็นผู้ซื้อที่ดินในเมืองเชเคม แต่ท่านได้เคยอาศัยอยู่ที่นั่นเมื่อท่านออกมาจากเมืองฮารานและเข้าไปยังดินแดนคานาอัน (ปฐก.12:6-7) เมื่ออับราฮัมอยู่ที่เชเคม ท่านก็ได้สร้างแท่นบูชาแด่พระยาห์เวห์ เป็นไปได้ว่าต่อมาภายหลังยาโคบได้ซื้อที่ดินผืนเดียวกับที่อับราฮัมเคยตั้งรกรากเมื่อเข้ามายังดินแดนคานาอัน
หากเราเดินทางไปยังอิสราเอล เราจะพบว่าที่ฝังศพของอับราฮัม ซาราห์ อิสอัค เรเบคาห์ ยาโคบยังคงอยู่ที่เฮโบรน เมืองเฮโบรนเคยเป็นเมืองหลวงของยูดาห์ ปัจจุบันทั้งคนยิวและมุสลิมถือว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เมืองเฮโบรนนี้อยู่ในอาณาเขตของยูดาห์ และ ปฐมกาล 50:13 ได้ยืนยันการฝังศพของยาโคบที่เฮโบรนว่า “คือบรรดาบุตรนำศพไปยังดินแดนคานาอัน แล้วฝังไว้ในถ้ำที่อยู่ในนาชื่อ มัคเป-ลาห์ เป็นนาซึ่งอับราฮัมซื้อไว้จากเอโฟรนคนฮิตไทต์เป็นสุสาน อยู่หน้ามัมเร”
นักวิชาการทางพระคัมภีร์พยายามหาคำตอบที่จะแก้ไขปัญหาความแตกต่างนี้ด้วยวิธีการต่างๆ เช่น หลักการวิเคราะห์ต้นฉบับ หลักการทางไวยากรณ์ของภาษาฮีบรูหรือภาษากรีก หรือหลักการของความหมายของคำศัพท์ต่างๆ และหลักการตีความหมายพระคัมภีร์ แต่หลักการทั้งหมดที่กล่าวมาไม่ประสบผลสำเร็จ เราจึงเหลือแนวทางสุดท้ายที่จะอธิบายความแตกต่างนี้คือ สตีเฟนได้ย่อเหตุการณ์ที่สำคัญทางประวัติศาสตร์เข้าไว้ด้วยกันคือ หลุมฝังศพของบรรพบุรุษของพวกเขาอยู่ในดินแดนคานาอัน และสตีเฟนได้ให้ความสำคัญของเรื่องราวของยาโคบกับโยเซฟไว้ในตอนเดียวกันคือ กิจการ 7:9-16 เรื่องราวของโยเซฟและยาโคบจบพร้อมกัน จึงทำให้เนื้อหาของที่ฝังศพของทั้งสองคนถูกรวมเข้าด้วยกัน
สรุปคือยาโคบถูกฝังในอุโมงค์ที่อับราฮัมซื้อมาคือที่เฮโบรน ส่วนโยเซฟถูกฝังที่เชเคมในที่ดินที่ยาโคบซื้อมา แต่ทั้งยาโคบและโยเซฟเสียชีวิตในอียิปต์และถูกนำกลับมาฝังที่ดินแดนคานาอัน แทนที่ สเทเฟนจะแยกเหตุการณ์สองเหตุการณ์ออกจากกัน ท่านนำสองเหตุการณ์มารวมกันเป็นเหตุการณ์เดียว คือ ที่ฝังศพของโยเซฟนั้นอยู่ในเชเคมซึ่งเป็นที่ซึ่งยาโคบได้ซื้อมาจากบุตรของฮาโมร์ แต่ตัว ยาโคบเองไม่ได้ถูกฝังที่เชเคม การเล่าเรื่องของสเทเฟนนั้นเป็นการย่อประวัติศาสตร์ที่ยาวนานของอิสราเอลให้สั้นลงมาก จึงมีการข้ามรายละเอียดบางอย่างไป
- ศาสนาจารย์ ดร.เสรี หล่อกัณภัย